Akne yani, diğer bilinen adı sivilce; yüz, göğüs, omuzlar ve sırtta yer alan zaman zaman ağrılı, iltihaplı olabilen küçük kırmızı kabarıklıklarla seyreden ergenlik döneminin en sık görülen deri hastalığıdır. Başlıca ergenlik aknesi ve erişkin aknesi (25 yaşından sonra) olarak 2 ayrı dönemde görülmektedir. Hafif, orta ve şiddetli tipleri vardır.
Akne neden olur?
Ergenliğe girişle beraber derideki yağ bezlerinde hormonal aktivite artışı ve kanalların tıkanması sonucunda Propionibacterium acnes (P. acnes) isimli bakterinin çoğalması ile oluşan iltihap sonucu gelişir. Artan yağ salgısı kıl yapısı ve yağ bezlerinde birikerek komedon adı verilen siyah veya beyaz noktaları oluşturur.
Aknede genetik bir yatkınlık var mıdır?
Genetik bir yatkınlık söz konusu olup ailesinde şiddetli akne sorunu olan bireylerde daha sık görülür.
Diyet ile akne arasında bir ilişki var mıdır?
Ever vardır. Son yıllarda yapılan çok sayıda bilimsel çalışma bu ilişkiyi destekliyor. Glisemik indeksi yüksek (kan şekerini hızlı yükselten gıdalar), karbonhidrat (patates, beyaz ekmek, şeker, hazır meyve suları) ve yağdan zengin, fast food beslenme, süt ve süt ürünleri, whey proteinleri ve çikolata akneyi arttıyor. Porsiyon arttıkça etkisi daha fazla oluyor. Bu tür gıdaların tüketilmesi önerilmemektedir.
Akne tedavi edilmeli mi?
Akne ergenlik dönemi sonrasında kendiliğinden iyileşebilir ancak iyileşirken kalıcı izler bırakabilmekte ve tekrarlayabilmektedir. Yüz bölgesinde kalıcı izler kişi açısından oldukça büyük kozmetik sorun oluşturması nedeniyle erken tanı ve tedavisi önemlidir.
Aknenin tekrarlaması, psikolojik stres oluşturması, kalıcı izler bırakabilmesi nedeniyle mutlaka dermatoloji uzmanı tarafından tedavi edilmesi gerekir. Tedavi süresi hastanın durumuna, aknenin şiddetine göre belirlenir, yani akne tedavisi kişiye özgüdür.
Akne nasıl tedavi edilir?
Her hasta birbirinden farklıdır ve her hastanın tedavisi ayrıdır. Tedaviye yanıt ortalama 2-4 ay sürmektedir. Tedavide medikal tedavinin yanı sıra cilt tipine uygun nemlendirici ve temizleyiciler de kullanılmaktadır. Günümüzde akne tedavisinde başlıca 4 yol izlenmektedir.
1. Krem Tedavileri: Hafif ve orta dereceli aknede içerisinde antibiyotikler, benzoil peroksit, retinoidler, azeleik asit bulunan ürünler kullanılabilir.
2. Ağızdan antibiyotik tedavisi: Dermatoloğunuz uygun bulduğu durumlarda 2-6 ay arası kullanılabilir.
3. İzotretinoin (A vitamini türevi) tedavisi: Genellikle şiddetli aknelerde ya da antibiyotik tedavisine yanıt alınamayan olgularda etkili tercih edilmektedir. Çok etkili bir tedavi olmasına rağmen çeşitli yan etkileri bulunmaktadır. Bunlardan en sık deri kuruluğu özellikle dudak kuruluğu görülür, ancak bu yan etkilerin çoğunluğu tedavi sonrasında kaybolmaktadır. Tedavi öncesi ve tedavi sırasında karaciğer testleri, kan yağlarına ve gebelik testi rutin olarak bakılmaktadır. Tüm yan etkiler ilaç kesildiğinde genellikle kaybolmaktadır.
4. Diğer yöntemler: Bazı hastalarda oral kontraseptif ilaçlar, lazer, radyofrekans ve fototerapi ile ilgili aknede başarılı sonuçlar bulunmaktadır. Tedavide en önemli noktanın, hekimle uyumlu olup, verilen önerilere uymak olduğu unutulmamalıdır.
Akne izleri, lezyonlar iyileştikten sonra yüzde görülen çukur şeklinde kalıcı izlerdir. Tedavisi mümkün olup tedavide lazerler, fraksiyonel radyofrekans (altın iğne), PRP, mezoterapi, dermapen ve kimyasal peeling gibi seçenekler bulunmaktadır. Akne izleri şekline derinliğine göre genel olarak 3 gruba ayrılır. Tedavi akne izinin tipine göre kişiye özel olup kliniğimizde değerlendirdikten sonra en uygun tedavi uygulanır. Birkaç seans uygulama gerekir. Kalıcı izlerin tamamen düzelmesinin mümkün olmayabileceği unutulmamalıdır.